Op 23 maart verscheen bij Xander Uitgevers Openbaring van Jeroen Windmeijer & Tjarko Evenboer bij Xander Uitgevers. Wat is het geheim van hun samenwerking?
Het einde der tijden blijft eeuwig fascineren – door Jeroen Windmeijer & Tjarko Evenboer
Tjarko Evenboer is schrijver van meerdere boeken, waaronder de thrillers De stenen getuigen en Vuurvliegen. Hij was een groot deel van zijn leven zeer gelovig en schreef een bestseller die het christelijk geloof verdedigde, maar bracht enkele jaren geleden naar buiten van zijn geloof te zijn gevallen. Naast schrijver is hij de co-auteur en tekenaar van de cartoon Evert Kwok, met honderdduizenden fans op social media en een flinke reeks albums, vakantieboeken en scheurkalenders in de winkels. Ook schrijft hij verhalen voor Donald Duck Weekblad.
Jeroen Windmeijer is van huis uit cultureel antropoloog en werkte jaren als docent godsdienst en maatschappijleer op een christelijk lyceum in zijn woonplaats Leiden. Hij voltooide inmiddels drie trilogieën: de Leidse trilogie, de Zuid-Amerika trilogie en, samen met Jacob Slavenburg, de Sterke Vrouwen trilogie. Hij schreef bestsellers als Het Pauluslabyrint, De Stenen Goden en De Magdalenacodex. Dat laatste boek staat op de Hebban shortlist “Beste thriller 2022”.
Hoe hebben jullie elkaar leren kennen?
Tjarko: We kwam in contact via Facebook. Ik had de Leidse Trilogie van Jeroen gelezen en herkende daarin veel van zijn eigen interesses en onderzoeken. We raakten in gesprek, eerst online en daarna in real life, en ontdekten dat we veel gemeen hebben – allebei zijn we auteurs van thrillers, diepgelovig geweest maar van het geloof gevallen, en allebei hebben we de fascinatie voor Jezus en het Nieuwe Testament gehouden.
Jeroen: Ik vind het altijd ontzettend leuk om mails te krijgen van lezers. Sinds ik zelf schrijver ben, stuur ik ook eerder een mailtje naar een schrijver om hem/ haar te laten weten dat ik zijn/ haar boek mooi vond. Het bericht van Tjarko via Messenger was al direct anders omdat hij niet alleen ook schrijver was van fictie en non-fictie, maar ook op dezelfde manier bleek te kijken naar verhalen in de Bijbel. We proberen te achterhalen wat er historisch aan is en hoe de mythe zich vervolgens in de loop van de tijd ontwikkelde. We spraken af in Almere-Haven, niet de meest inspirerende plek om eerlijk te zijn, maar we praatten uren achtereen over onze gemeenschappelijke interesses en ervaringen.
We zien de laatste tijd meerdere duo’s opstaan die thrillers schrijven. Wat is het geheim van jullie samenwerking?
Tjarko: We vullen elkaar heel goed aan. Ik heb veel kennis van de Bijbel en ben goed in het leggen van verbanden. Jeroen heeft naast kennis van de Bijbel ook enorm veel gelezen. Als antropoloog heeft hij ook veel kennis van culturen, landen en volken. Wat schrijfstijl betreft hebben we een soort ‘fusion’ bereikt. En met zijn tweeën zie je meer dan in je eentje. Als één van ons een steekje laat vallen, raapt de ander die weer op.
Jeroen: Ja precies. Veel mensen vragen zich af hoe je in ’s hemelnaam samen een boek schrijft, maar bij ons was dat een natuurlijk proces. Tjarko schreef een script van wel honderd (!) pagina’s dat ik vervolgens uitwerkte tot een boek van vierhonderd pagina’s. Hij op zijn beurt breidde dat uit tot een kleine zeshonderd pagina’s. Zo schreven we om beurten aan het boek. Uiteindelijk is het flink ingekort, maar het is nog altijd een omvangrijk boek.
Kun je kort vertellen waar Openbaring over gaat?
Jeroen: Het is in de eerste plaats een spannend verhaal, dat wil ik graag voorop stellen. Al mijn andere boeken bevatten veel informatie, ik denk dat ik altijd een leraar in hart en nieren zal blijven ook al ben ik geen docent op de middelbare school meer. En ik schrijf geen standaardthriller. Het is nooit een nagelbijtende jacht op een seriemoordenaar. Het gaat altijd om de onthulling van een mysterie of geheim. Mensen herlezen mijn boeken ook, in het algemeen doe je dat niet met een thriller want als je eenmaal weet dat de butler het gedaan heeft, dan is het verrassingseffect weg.
Tjarko: Openbaring is een spannende thriller waarin het “einde der tijden” centraal staat. Het draait rondom de Leidse antropoloog Simon Ryevaar. Wanneer hij naar Turkije reist om in Cappadocië een geheimzinnige inscriptie in een eerste-eeuwse kerk te verklaren, stuit hij op een groot mysterie – en al gauw blijkt dat iedereen die er kennis van genomen heeft, vermoord wordt. Parallel daaraan loopt een plotlijn waarin journaliste Nova le Temps onderzoek doet naar een steeds extremer wordende Nederlandse eindtijdsekte. Als Simon en Nova elkaar vinden, wordt een reis ingezet door verschillende landen in Europa en daarbuiten, op zoek naar de waarheid. Naast dat Openbaring een spannend boek is, is het ook een boek met een – naar onze bescheiden mening – intrigerende en geloofwaardige alternatieve uitleg van de profetieën in de bijbel en het boek Openbaring. We onderbouwen in het boek de stelling dat de Bijbelteksten over het “einde der tijden” al tweeduizend jaar verkeerd geïnterpreteerd zijn. Door ze terug te plaatsen in de historische context wordt helder wat er oorspronkelijk mee bedoeld werd – iets wat een compleet nieuw en omstreden licht op het Nieuwe Testament werpt.
Hoe kwamen jullie op het idee voor deze invalshoek?
Tjarko: het idee voor een thriller over het einde der tijden kwam van mij. Ik schreef een script en legde dit voor aan Jeroen, die meteen enthousiast was. Al snel ontstond het plan een trilogie van te maken, waarvan Openbaring het eerste deel moest worden.
Jeroen: het eerste script was zo rijk dat al snel duidelijk was dat we dit beter over meerdere boeken konden verspreiden. We pitchten het boek bij Xander Uitgevers die er direct brood in zag. We kregen drie contracten aangeboden voor wat de Ryevaar-trilogie moet worden. Hierna volgen nog boeken over de historische Jezus en de “dertiende apostel” Paulus.
Jullie hebben zijn beiden “ontkeerd”, dat willen zeggen dat jullie afscheid hebben genomen van het christelijk geloof. Kun je in het kort vertellen hoe dat in zijn werk is gegaan?
Jeroen: mijn geloofsperiode ligt al zo’n dertig jaar achter me. Tijdens mijn studie raakte ik bekeerd en liet ik me opnieuw dopen om lid te kunnen worden van de Baptistengemeente. Later ben ik daarvan afgedreven. Een cruciaal moment was de doop van een kind in Bolivia waar ik de peetvader van werd. Ik beschrijf deze scène in De Offers, een boek dat is gebaseerd op mijn antropologische veldwerk dat ik voor mijn afstudeeronderzoek deed.
Tjarko: ik ben een groot deel van mijn volwassen leven zeer actief in de Pinksterbeweging geweest. Bij mij begonnen pas toen ik dertiger was de grote vragen op te doemen, en kreeg ik steeds grotere problemen met de traditionele uitleg van de Bijbel. Na me te hebben verdiept in wereldwijde religie en spiritualiteit enerzijds en analyses van het ontstaan van de Bijbel anderzijds, stortte mijn geloof in korte tijd in.
Speelt jullie persoonlijke achtergrond op geloofsgebied een rol in jullie boeken? Komt die er op de een of andere manier in terug?
Tjarko: Ja, die speelt zeker een rol. In Openbaring komt een extreme Pinkster-sekte voor, veel daarvan is gebaseerd op mijn eigen jaren in Pinkstergemeentes. Ook speelt onze fascinatie voor het vroege christendom een grote rol. We zijn allebei erg geïnteresseerd in hoe het Nieuwe Testament en het verhaal rond Jezus zich ontwikkelde in de vroegste tijd. Toch denken we dat het boek boeiend is voor hen met een geloofsachtergrond, maar zeker ook voor mensen die nooit gelovig zijn geweest.
Jeroen: absoluut. In dit boek komt onze beider fascinatie terug voor het (vroege) christendom. Ze zeggen altijd dat de geschiedenis door de overwinnaars wordt geschreven en nergens zie je dat sterker dan bij het christendom. Nadat Jeruzalem door de Romeinen in 70 AD is weggevaagd, en daarmee de oorspronkelijke kring van mensen rond Jezus, blijven de volgelingen van Paulus over. Zij zijn degenen die vorm geven aan het christendom zoals wij dat nu kennen. We laten in dit boek zien – en nog sterker in de volgende boeken – dat dit christendom weinig tot niets meer te maken heeft met wat de echte Jezus verkondigd heeft.
De thriller is nog steeds het meest gelezen genre in Nederland en België. Waar moet een goede thriller volgens jullie aan voldoen?
Jeroen: ik lees heel graag thrillers, al lees ik anders nu ik ze zelfs schrijf. Ik let goed op de spanning wordt opgebouwd, hoe de karakters worden geïntroduceerd, hoe de informatie gedoseerd wordt… Ik lees graag thrillers waar je ook nog iets van opsteekt zoals Ik ben pelgrim, De naam van de roos of Zijn bloedige plan. Recht-toe-recht-aan thrillers waarbij je op de laatste bladzijde ontdekt wie de dader is – tóch die aardige buurman – vind ik zelf nooit zo interessant.
Tjarko: In een goede thriller word je als lezer meegezogen. Je wilt weten hoe het verder gaat, maar de informatie wordt zo gedoseerd dat er telkens open lijnen blijven. Een goede thriller dendert voort als een trein. En wat ons betreft is het mooi meegenomen als je tussen de spannende scenes door nog wat leert van het boek.
Welke genre boeken vind je zelf leuk om te lezen? Welk boek ligt er bijvoorbeeld nu op je nachtkastje?
Tjarko: Ik lees van álles, van literaire romans tot vlotte crime-thrillers en non-fictieboeken. Ik kan zowel genieten van Harry Mulisch als van Harlan Coben. Maar ook psychologische thrillers waar wetenschap een rol in speelt, zoals Dark Matter van Blake Crouch vind ik geweldig. Op dit moment ben ik bezig in James, the brother of Jesus van Robert Eisenman en in Als het bloedt van Stephen King.
Jeroen: Ik lees altijd twee, drie boeken door elkaar heen. Vaak keurig verdeeld: een thriller, literaire roman en een non-fictieboek. Ik lees nu Portret van een onbekende vrouw van Daniel Silva, net uit heb ik het werkelijk prachtige In de schaduw van de eik van Stefan Popa, en Godenschemering. De geschiedenis van ons geloof in God van Daniel de Waele.
Met welke projecten houden jullie je los van elkaar nog bezig?
Jeroen: Ik leg nu de laatste hand aan mijn thriller over Johannes Vermeer dat in oktober bij HarperCollins Holland gaat verschijnen. Dat wordt het eerste deel van wat de zogenoemde Delft Trilogie moet worden. Daarnaast ben ik bezig met onderzoek naar de Zeeuwse godin Nehalennia voor een kleiner project. En natuurlijk zijn Tjarko en ik druk bezig met deel 2 en deel 3 van de Ryevaar-trilogie.
Tjarko: Ik ben altijd druk met het verzinnen en tekenen van grappen voor Evert Kwok, samen met mijn compagnon Eelke de Blouw. Momenteel leggen we de laatste hand aan de scheurkalender van 2024. Evert Kwok bestaat in april twintig jaar, dus we organiseren binnenkort een jubileumfeestje met eigen Kwok-bier en de release van een boekje met onze honderdvijftig beste woordgrappen.
Zijn er plannen om nog meer samen te gaan schrijven?
Tjarko: Na dit boek zullen er sowieso nog twee delen in de trilogie verschijnen. Wat daarna komt, weten we nog niet. De samenwerking bevalt zeer goed, dus wie weet besluiten we hierna nog een schrijfproject samen in te stappen. We zullen het zien…
Jeroen: En dat is een mooie cliffhanger…
foto: Alexander Roessen
Lees meer van Jeroen Windmeijer op thrillersandmore.com
Lees meer van Tjarko Evenboer op thrillersandmore.com
