Lilian las onlangs Schaduwjaar, het debuut van Bo Peters en stelde haar na het lezen een aantal vragen.
Foto: Patrick Kaas
Leuk dat je wilt meewerken aan een interview. Wij hebben nog nooit van jou gehoord. Vertel, wie is Bo Peters en wat moeten we zeker van jou weten? (En wat mogen we eigenlijk niet van je weten?)
Zo, de moeilijkste vraag als opening. Wie ben ik? Ik zal je eerlijk vertellen dat die vraag momenteel erg centraal staat in mijn leven en ik vind het moeilijk om daar een eenduidig antwoord op te geven. Ik kom daar vast nog eens op terug in boekvorm. Maar voor nu zal ik het kort samenvatten: ik ben Bo, oorspronkelijk geboren in Limburg, op mijn vijftiende verzeild geraakt in Brabant en daarmee vergroeid. Ik heb twee dochters die heerlijk synchroon de puberteit doorlopen. Ook heb ik een vriend die het tegenovergestelde is van mij, wat soms tenenkrommend, maar in de regel een zegen is. En ik heb een praatgrage kat genaamd Juniper. Sommige dingen die je niet over mij mag weten heeft Lois al verklapt in Schaduwjaar. Je mag zelf raden welke dingen dat zijn.
Wat heeft ervoor gezorgd dat je een schrijfster bent geworden? Wilde je dat altijd al?
Ik heb altijd geschreven: dagboeken bijhouden, korte verhalen, toneelstukjes. Opstellen en verslagen waren voor mij geen straf. Ik had als kind thuis zelfs een eigen magazine voor op de wc. ‘Effe zitten’ heette dat.
Toch kwam het nooit in me op om op school een richting te kiezen die zou leiden tot een schrijvend beroep. Niemand wees me ook op die mogelijkheid. Je moest banen kiezen die geld opleveren. Creativiteit was leuk voor thuis.
Zodoende heb ik lange tijd van alles en nog wat gedaan. Ik dacht altijd dat ik van een heleboel dingen wel een beetje kon, maar geen enkel echt talent of vaardigheid had. Pas in 2012 viel het kwartje, toen ik een competentietest moest maken. Op gebieden met getallen kwam ik haast zwakzinnig uit de bus, maar op taalgebied scoorde ik zo hoog als mogelijk. Toen dacht ik: wat doe ik eigenlijk moeilijk? Ik wil schrijven, ik kan blijkbaar ook schrijven, dus waarom niet? Dat jaar begon ik aan Schaduwjaar.
Omslagontwerp: studio Mauronne
Schaduwjaar is je debuut, hoe ben je op het verhaal gekomen, wat heeft je geïnspireerd?
Het idee voor Schaduwjaar begon met een enkel beeld in mijn hoofd. Een man die ’s nachts in de regen onder een straatlantaarn staat. Zijn kraag hoog opgetrokken, de oranje straatverlichting, een desolate sfeer. Meer was het niet. In die tijd werkte ik bij een jong dementerende cliënt. De aftakeling van haar persoonlijkheid maakte veel indruk op me. Ik stond daar wel eens op zolder de was op te hangen, luisterend naar het tikken van de verwarmingsbuizen, kijkend naar oude tienerposters die daar nog hingen. Die sfeer van vergankelijkheid, het ongrijpbare van de verleden tijd. Het was toen winter, het sneeuwde soms. Steeds meer sfeertjes en indrukken hoopten zich op en al schrijvend kwam Schaduwjaar eruit.
Je hebt zeven jaar aan je boek Schaduwjaar gewerkt, kun je ons vertellen hoe je het proces bent doorlopen?
In eerste instantie begon ik echt puur voor mezelf te schrijven. Ik wilde een verhaal schrijven zoals ik het zelf het liefst zou lezen. Ik nam me voor om het zo professioneel mogelijk aan te pakken, mezelf en het hele project gruwelijk serieus te nemen en er alles in te stoppen wat ik in me had. Ik zou het van A tot Z afmaken en alles uitvoeren wat er bij een boek komt kijken. Dat is gelukt!
De eerste versie is in een paar maanden tijd bijna volledig geschreven. Volstrekt onbruikbaar voor lezers. Maar ik had het blok marmer vervaardigd waaruit ik flintertje voor flintertje kon gaan beeldhouwen. Gaandeweg ontdekte ik vanzelf hoe het eindresultaat er precies uit moest gaan zien.
Het was vooral een kwestie van blijven doen. Schrappen, sleutelen, herschrijven, duizend keer opnieuw. En ik vond het zalig. Mijn hersens leken eindelijk te doen waarvoor ze gemaakt waren.
De reden waarom het zo lang heeft geduurd, is omdat ik naast mijn leven in Schaduwjaar, ook nog mijn eigen leven moest leven. En daarin gebeurde veel, misschien wel net zoveel als in het boek. Niets in mijn leven bleef onveranderd en dat kostte veel tijd, energie en ruimte in mijn hoofd. Maar de aanhouder wint, zullen we maar zeggen. Op de achtergrond leefde Schaduwjaar altijd voort. Het was mijn ontsnappingsroute.
Vertel eens kort waarover je boek gaat.
Op de achterflap zul je lezen dat het boek gaat over een uitgever die probeert de geschiedenis van twee bevriende schrijvers te reconstrueren aan de hand van hun manuscripten. Al doende ontrafelt hij de waarheid achter de driehoeksverhouding waarin hij betrokken is geraakt.
Waar het in diepere zin over gaat, is het grijsgebied waarin we ons vaak bevinden. Wat maakt iemand een goed of slecht persoon? Hoe kom je tot bepaalde keuzes? Kun je ooit werkelijk zeggen: dat zou ik nooit doen? Het is gemakkelijk oordelen, totdat je zelf op een cruciaal kruispunt staat. Ik vind het fascinerend om te zien wat mensen kan doen afwijken van hun principes, hoe ver iemand kan gaan voor een ander, zowel ten goede als ten kwade, zelfs ten koste van zichzelf. Daarnaast vind ik het altijd interessant hoe mensen bij elkaar komen, hoe relaties zich ontwikkelen. Zeker als die niet conventioneel zijn. En dat alles omlijst door de schoonheid van tragedie.
Heb je een favoriete schrijfplek?
Het liefst schrijf ik thuis aan de eettafel met zicht op mijn boekenkasten en mijn tuin. Muziek aan en geen mensen om me heen. Helaas zijn de ideale omstandigheden in een gezin vaak moeilijk haalbaar. Schaduwjaar is daarom ook deels geschreven in speeltuinen, wachtkamers, de zwembadkantine, mijn bed, het bos, vakantiehuisjes en andere onwaarschijnlijke plekken.
Ik droom nog altijd van mijn eigen studeerkamer met landelijk uitzicht.
Hoe ben je op het idee gekomen om het verhaal te vertellen via de uitgever, die door middel van het lezen van de manuscripten van zijn twee vrienden, hun geschiedenis probeert te achterhalen?
Die verschillende perspectieven zijn gaandeweg ontstaan, omdat het soms niet juist voelde om een bepaalde gebeurtenis vanuit slechts één personage te vertellen. Oorspronkelijk was Lois het hoofdpersonage, maar ik vond dat het soms beter was om haar iets te zien beleven door de ogen van Nate of Colin, dan om als lezer haar beleving te ervaren. Daardoor leer je alle drie de personages kennen zoals zij zichzelf zien, maar ook zoals de twee anderen hem of haar zien. Dat maakt het naar mijn idee heel fascinerend. Zeker wanneer iedereen een verborgen agenda heeft.
Het verhaal speelt zich af in Engeland, Sevenoaks. Waarom is het verhaal daar gesitueerd? Bestaat het huis echt?
Het huis bestaat echt; het staat alleen niet in Sevenoaks. Ik reed vaak langs dat huis – het staat tegenover het ziekenhuis in Geldrop – en het riep iets bij me op. Ik ging me er dingen over afvragen en de antwoorden verzon ik, zoals gewoonlijk, zelf. Het duurde niet lang voordat Colin daar woonde, in mijn hoofd althans.
Toen moest ik op zoek naar de juiste locatie. Ik dacht dat het misschien in Amerika stond, omdat Colin voor mij overduidelijk een Amerikaan was, maar dat bleek onmogelijk. Gek genoeg had dat te maken met een plant die ik in het verhaal wilde laten voorkomen en die groeit niet in dat deel van Amerika. Zo dwaalde ik af naar Engeland. Speurend op Google Maps zag ik ineens de naam Sevenoaks staan. Na nog wat gegoogel viel alles op zijn plek. Je voelt het als je de juiste ingang hebt gevonden. Ik schreef al jaren aan Schaduwjaar, toen ik voor het eerst daadwerkelijk voet aan land zette in Engeland. Heel bijzonder was dat. Lopend door Sevenoaks verwachtte ik telkens Lois, Nate of Colin tegen te komen op straat. Het was vreemd om dan te realiseren dat dat helemaal niet kon. Ik was namelijk zelf Colin, Lois en Nate; ze zaten in mijn hoofd. Ik liep daar soms ook rond, kijkend door de ogen van één van hen. Niemand kende hen toen nog. Het was erg surrealistisch en een tikje schizofreen.
Bepaalde plekken uit het boek bestaan overigens wel echt in Sevenoaks: Nate’s appartementencomplex, de boekenwinkel en het hertenpark rondom Knole House. Het ouderlijk huis van Lois in Oxford is ook terug te vinden op Google Maps.
Ben je van plan om meer boeken te gaan schrijven? (Ik hoop heel erg van wel….) Ben je momenteel al met iets nieuws bezig?
Jazeker. Zo nu en dan schrijf ik korte verhalen. Die ga ik gebundeld uitbrengen als tussendoortje. Maar ik ben ook al druk bezig met research voor mijn volgende boek. Ik had twee ideeën in mijn hoofd waaraan ik kon beginnen. Het ene was een interessant verhaal dat ik met de ervaring die ik inmiddels heb vrij gemakkelijk had kunnen schrijven, vermoed ik. Het andere idee echter hield me ’s nachts wakker. De uitdaging is enorm, het vraagt dingen van me die ik nog niet kan, waarvan ik nog niet precies weet hoe ik het moet schrijven. De gedachte om dat verhaal te delen met lezers bezorgt me buikpijn. Dus ja, wat kies je dan… De moeilijke weg natuurlijk! In zekere zin ben ik voor de start met dit boek weer net zo onzeker als toen ik met Schaduwjaar begon en ik denk dat dat een goed teken is. Dat houdt me scherp.
Wat lees je zelf graag? Heb je ook voorkeur voor bepaalde schrijvers?
Ik lees echt van alles, maar als ik drie boeken moet opnoemen die mij diep hebben geraakt, dan zeg ik: Weduwe voor een jaar, van John Irving, Schaduw van de wind, van Carlos Ruiz Zafón en De verborgen geschiedenis van Donna Tartt.
Alle drie hebben zij de gave om een sfeer of omgeving tastbaar en personages levensecht te maken. Bovendien vertellen zij allen de verhaallijnen van diverse personages door elkaar, die vervolgens op een soms haast bizarre manier met elkaar verstrengeld raken. Heel knap gedaan.
Welke andere bezigheden geven jou voldoening, of bezorgen je plezier?
Ik rommel graag in de tuin. Elke dag even kijken wat er nu weer is veranderd. Ik ga graag de bossen in. Ik hou ook van rondrijden en op ontdekkingstocht gaan, nieuwe plekjes ontdekken. Ook doe ik graag pilates, yoga en dance. Zo nu en dan stort ik me op een creatief projectje waar ik dan even helemaal door begeistert kan raken. Zo ben ik nu een filmpje aan het maken met mijn dochters, waarin we een aflevering van de Belgische ‘Wie is de mol?’ namaken. Puur voor de lol, maar ik word dan wel fanatiek. Locaties zoeken, opnames maken, monteren, muziek uitzoeken, Vlaams accent oefenen; ik leef me helemaal uit. Daar hebben we wekenlang plezier mee.
Wat is je lievelingsgerecht en wil je daar het recept van met ons delen?
Ik ben eigenlijk helemaal niet zo’n keukenmens. Ik vind koken vaak een vervelende onderbreking van de dingen die ik liever doe. Lekker eten vind ik leuk, maar ik ben niet iemand die daar helemaal in op gaat. Mijn lievelingseten wisselt om de paar weken. Op dit moment zou ik kiezen voor asperges met krieltjes, ei en zo’n gelig sausje, vers van de boer in Mierlo. En die laat ik dan lekker klaarmaken door mijn vriend, haha.
In je boek komen een aantal stukken uit songteksten voor. Zijn deze allemaal van dezelfde band? Van wie zijn deze en waarom heb je voor deze teksten gekozen? Wat betekent muziek voor je?
Schaduwjaar heeft een eigen playlist op Spotify en ik geloof dat al die nummers qua sfeer zijn doorgesijpeld in het verhaal. Het is de muziek die bij mij op repeat stond tijdens het schrijven.
In het boek komen vier songteksten voor. Als inleiding een stukje uit het nummer ‘The Phone Book’ van The Editors, omdat het haast letterlijk over mijn verhaal leek te gaan. In het verhaal zelf heb ik een stuk tekst gebruikt van ‘The Killing Moon’ van Echo and the Bunnymen en ‘Your Ghost’ van Kirstin Hersch en Michael Stipe, omdat deze direct aansloten op de situatie. Het boek sluit af met de volledige tekst van het nummer ‘Asleep’ van The Smiths, wat voor mij persoonlijk het mooiste nummer is dat over sterven gaat.
Muziek is extreem belangrijk voor me. Ik maak tegenwoordig zelf geen muziek meer, maar ik zou niet zonder kunnen leven. Het helpt me bij het schrijven. Ik luister het liefst naar muziek of totale stilte. Maar dan wel alleen muziek die ik zelf opzet. Ik ben erg gevoelig voor de emoties die muziek oproept en die regie hou ik dan ook liever zelf in handen. Ik wil niet ineens overvallen worden door een bepaald gevoel omdat mijn vriend toevallig even zin heeft in Nick Cave of zo. Ik word hier thuis dan ook liefkozend de taal- en muzieknazi genoemd, maar echt trots ben ik daar niet op. Ik ben een uit nood geboren control freak.
En tot slot, hebben wij ‘de lezers’ nu een goed beeld van Bo Peters of wil je nog iets aan ons kwijt?
Ik roep lezers graag op om hun boeken via de boekhandels te bestellen of via boekenbestellen.nl. Zeker in deze tijd help je daar de lokale winkels en schrijvers enorm mee. Onze dank is groot.
Lees hier de recensie van Schaduwjaar
Schaduwjaar bestellen:
