Titel: De Tatoeëerder van Auschwitz
Ondertitel: Het waargebeurde verhaal van de uitzonderlijke liefde tussen gevangene 32407 en 34902
Auteur: Heather Morris
Genre: Roman
Uitgeverij: HarperCollins
Vertaling: Karin de Haas
Publicatiedatum: januari 2018
Aantal bladzijdes: 352
Recensie: Yfke
Cover
Op de voorkant van dit boek zie je in sepiatinten de beruchte poort van Auschwitz. De poort verdwijnt bijna onder de titel en ondertitel, des te meer nog onder de twee handen met verstrengelde vingers die de bovenste helft van de voorkant in beslag nemen. Aan de binnenkant van de ene pols zie je de eerste cijfers van een getatoeëerd nummer.
Deze kaft vind ik mooi; de harde werkelijkheid verdwijnt niet in de schaduwen, maar verdwijnt wel naar de achtergrond, terwijl de verstrengelde handen bijna licht lijken te geven. Oftewel, de afschuwelijke gebeurtenissen verdwijnen niet, maar de liefde wordt alleen maar sterker. Deze cover past erg goed bij het verhaal.
Auteur
Heather Morris is van oorsprong Nieuw-Zeelandse maar woont tegenwoordig in Australië. Daar werkt ze in een groot openbaar ziekenhuis. Ze studeerde enkele jaren en schreef scripts, waarvan er een werd opgepikt door een bekroonde Amerikaanse scenarist. In 2003 werd ze benaderd door een oudere man ‘die misschien wel een interessant verhaal te vertellen had’. De dag dat ze Lale Sokolov ontmoette, heeft haar leven veranderd. Oorspronkelijk schreef Heather Morris het verhaal van Lale als een script, voordat ze omvormde tot haar debuutroman, De Tatoeëerder van Auschwitz.
Achterflap
In april 1942 wordt een jonge Slowaakse Jood naar Auschwitz gedeporteerd. Lale Sokolov staat vanaf dan bekend als gevangene 32407. De SS-officieren benoemen hem tot ‘Tätowierer’, tatoeëerder. Tweeënhalf jaar lang is hij degene die van duizenden gevangenen een nummer moet maken. Zoals van Gita, vanaf dan gevangene 34902. Terwijl hij gedwongen wordt haar te brandmerken, kerft zij haar naam voor altijd in zijn hart. Na drie jaar wordt Gita op dodenmars gestuurd en komt Lale in een ander kamp terecht. Beiden weten te ontsnappen en gaan op zoek naar elkaar. Gedurende zeventig jaar zwijgen Lale en Gita over het begin van hun relatie. Pas na Gita’s dood durft Lale hun uitzonderlijke overleversverhaal te delen.
De Tatoeëerder van Auschwitz toont de moed van twee jonge mensen en de kracht van liefde onder de meest extreme omstandigheden.
Mijn mening
Het is ongelofelijk dat er na zoveel jaar nog steeds nieuwe verhalen te vertellen zijn over de Tweede Wereldoorlog, en dat er nog steeds verhalen zijn die nu pas verteld worden. Zelfs met de grote hoeveelheid non-fictie en fictie die er bestaat over dit onderwerp, is De Tatoeëerder van Auschwitz een uniek verhaal.
Gita, de vrouw van Lale Sokolov, overleed op 3 oktober 2003. Na zeventig jaar zwijgen doet Lale hun levensverhaal aan Heather Morris. Zijn herinneringen zijn opmerkelijk helder en gedetailleerd en Morris beschrijft ze met een vloeiende schrijfstijl die altijd de juiste toon treft. Nooit met een woord te veel of te weinig.
‘Hoeveel tijd hebt u?’ vraag ik hem.
‘Maar kort.’
Ik begrijp het niet. ‘Moet u ergens naartoe?’
‘Ja,’ zegt hij, en hij kijkt weer door het open raam. ‘Ik moet naar Gita toe.’
Lale Sokolov wordt naar Auschwitz gedeporteerd en al snel is hij ernstig ziek. Alleen door de opofferingen en zorg van andere gevangenen overleeft hij miraculeus genoeg zijn ziekte, in plaats van op de dodenkar te eindigen. De Franse Pepan, op dat moment de Tatöwierer, stelt hem vervolgens voor als zijn opvolger. In zijn hoedanigheid als tatoeëerder ontmoet Lale Gita en zo komt zijn dagelijks leven in het kamp in teken te staan van meer dan overleven alleen.
Ik ken Gita nauwelijks, maar hoe kan ik leven als zij sterft?
Het verhaal van Lale – hoe hij anderen helpt met zijn sluwheid, charme en snel handelen – geeft je hoop ondanks de schrijnende, tragische gebeurtenissen in het kamp, ondanks dat ‘leven’ is veranderd in ‘overleven’, voor alle betrokkenen. Zoals de zin “look for the helpers” een bron van positiviteit is geworden in de nasleep van gruwelijke aanslagen, zo geeft De Tatoeëerder je hoop dat er nog iets goeds te vinden is in de meeste duistere tijden.
Vreselijke details worden niet geschuwd en geven nieuwe inzichten in gruwelijkheid. Ik heb nooit echt nagedacht over het tatoeageproces in de kampen tot het beschreven werd in dit boek, en het is verminking in alle opzichten. Een andere gebeurtenis die me zal bijblijven, is hoe Lale wordt gevraagd de nummers van twee overleden gevangenen te bekijken, omdat het erop lijkt dat ze hetzelfde nummer hebben. Hij moet daarvoor een van de gaskamers in gaan en de gevangen tussen de andere lijken vinden.
‘…Ze waren je familie.
Misschien is het raar dat ik dit zeg, maar je zult hen eren door in leven te blijven,
door deze plek te overleven en de wereld te vertellen wat er hier is gebeurd.’
In de kern gaat De Tatoeëerder van Auschwitz, behalve over een donkere pagina in de geschiedenis, over de liefde. Over hoe twee mensen elkaar kunnen vinden op een plek die de hel op aarde is, en zich kunnen vasthouden aan elkaar (en anderen iets geven om aan vast te houden). Alleen al daarom is dit een boek dat niet in je verzameling mag ontbreken. Ondanks dat er al talloze boeken die al bestaan over de Tweede Wereldoorlog. Het is een verhaal dat gelezen/gehoord moet worden.
Plot: 4,5
Leesplezier: 5
Schrijfstijl: 5
Originaliteit: 4
Psychologie: 5
De Tatoeëerder van Auschwitz krijgt een zeldzame beoordeling van mij, namelijk: 5 sterren.
~Yfke
